Romeins aardewerk
Romeins aardewerk wordt onderverdeeld in verschillende categorieën. Deze zijn gebaseerd op uiterlijk, samenstelling, gebruik en/of herkomst van het aardewerk. Zo spreken we van “gladwandig-, ruwwandig- of dikwandig- aardewerk, Belgische waar, Geverfde waar, Terra Nigra, Terra Sigillata, Waaslands, Maaslands, zout aardewerk en nog veel meer.
Veel van dit aardewerk werd gemaakt in zowel kleine als grote productiecentra zoals we die kennen uit Romeinse dorpen (Vici) en steden in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland.
In onze streken en België werd het type oven gebruikt dat ook op Halder gevonden is. Dit type oven kan maximaal 900-1000 graden worden.
Voor terra sigillata werd een ander type oven gebruikt dat temperaturen tot 1000 -1100 graden kon halen. Deze ovens waren aanzienlijk groter en konden tot 30.000 stuks per oven aan.
Onderzoek naar het aardewerk uit Halder
Door het gebruik van moderne onderzoeksmethoden worden er ook steeds meer soorten onderscheiden en kan van steeds meer aardewerk de herkomst achterhaald worden.
In 2004 Is veel aardewerk van Halder onderzocht door R. Niemeijer. Uit dit onderzoek blijkt dat bepaalde soorten aardewerk bijzonder veel voorkomen. Onder andere luxe aardewerk zoals terra sigillata en drinkbekers van geverfde waar komen uitzonderlijk veel voor in Halder. Dit kan deels verklaard worden door het selectief verzamelen van materiaal bij de afgravingen in de jaren ’60 van de vorige eeuw. Maar uit het onderzoek blijkt dat ook in Halder het luxe aardewerk gemiddeld meer voorkomt dan in Romeinse nederzettingen in onze streken. De hoeveelheid terra sigillata is passend bij een nederzetting met een civiel en sterk geromaniseerd karakter, mogelijk met ook een militaire component.
Ook de aanwezigheid van twee kommen van het in Nederland zeldzame “passer aardewerk” is opmerkelijk. Dit aardewerk wordt in Nederland slechts zelden aangetroffen.
In 1973 werd op een erf achter een huis op Halder een pottenbakkersoven gevonden. Deze oven is opgegraven en gedateerd in de tweede helft van de eerste eeuw. In de oven werden zeer veel scherven gevonden. Deze scherven behoorde voor het overgrote deel toe aan aardewerk dat op Halder gemaakt werd.
Tussen 2015 en 2017 Is er een groot onderzoek naar dit Halderse aardewerk gedaan. Hierbij zijn er slijpplaatjes en chemische analyses gemaakt van de verschillende baksels die aangetroffen zijn bij dit aardwerk. Het doel was uit te vinden welk aardewerk op Halder gemaakt is. Uit het onderzoek bleek dat er zeker 10 verschillende aardewerkvormen op Halder gemaakt werden zoals bekers, potten, kommen en kleine voorraadvaten.
Het aardewerk dat op Halder werd geproduceerd sluit op basis van de vormen naadloos aan bij het aardewerk dat elders in Brabant en België in deze periode geproduceerd werd. Het wordt daarom ook wel Belgische Waar genoemd.
Literatuur:
Conclusies van het bakselonderzoek en de betekenis daarvan voor Romeins Halder (Roos Wijnen-Jackson).
The Roman Pottery Kiln at Halder, North-Brabant (Barbara Borgers, Roos Wijnen-Jackson and Martijn Bink).
Symposiumverslag Halder, hart van Romeins Brabant? 50 jaar archeologie in Halder.pdf (diverse schrijvers).
Heemkunde vereniging Den Hoogert Gemonde, website: heemkundegemonde.nl/archeologie.html
Onder onze voeten, De archeologie van Nederland. (E. van Ginkel, L. Verhart).